In Nederland wordt vooral veel waarde gehecht aan de gemeenteraad. Terecht. De Raad vormt primair de waakhond op lokaal niveau, die zich bezighoudt met het checken van de feiten over het functioneren van de gemeente. Maar de Raad hoeft dit niet alleen te doen, externe expertise inschakelen is heel normaal. Denk aan lokale rekenkamers, auditcommissies, of externe accountants. Waarom zou de raad deze niet aanvullen met (lokale) media en burgers als informele auditors?
Daar zijn al veel mogelijkheden voor:
- De Tweede Mening: geef bewoners de kans tegen de afwijzing van hun aanvraag voor ondersteuning in het kader van de Wmo. Leg het niet aan juristen voor, maar aan een representatieve burgerjury. De bekijkt de argumenten van de gemeente en de aanvrager en maakt een afweging of de gemeente juist heeft gehandeld. (in ontwikkeling: hier)
- Burgervisitatie: laat een groep burgers de prestaties van de gemeente bekijken en beoordelen wat goed gaat en wat beter kan.
- Burgerschouw: ga met raadsleden en bewoners kijken hoe het gaat in de wijk, verzamel tips en aanbevelingen en rapporteer terug aan de wijk. hier een voorbeeld uit Vlissingen.
- Rekenkamer en burgers: organiseer een prijsvraag als rekenkamer. Geef tien onderzoeken aan die de rekenkamer graag zou willen doen en laat de bewoners hieruit kiezen. Of betrek bewoners bij het duiden van de resultaten van een onderzoek.
- Organiseer een Hackothon met de open data die de gemeente inmiddels heeft. Op zo’n hackathon kijken software en webkenners wat met de diverse data gedaan kan worden en welke bijzondere gegevens dat op kan leveren.
- In Zeist kunnen bewoners solliciteren om burgerwisselspeler (pdf) te zijn in de rekenkamer. Burgers uit de gemeente Zeist kunnen als tijdelijk lid deelnemen aan een onderzoek van de Rekenkamer. Voor de Rekenkamercommissie biedt dit de kans om kennis en kunde uit de samenleving meer en beter te gebruiken. Voor burger-wisselspelers is het mogelijk om het functioneren van de gemeente en de Rekenkamer van binnenuit te zien
- Ook kan de rekenkamer de resultaten gemakkelijk zichtbaar maken. Nijmegen ontwikkelde de lokale lastenmeter om bewoners te laten kijken naar de uitkomsten